Sesbilgisel (Fonolojik) Bozukluklar – Doğru Dil Kurallarını Kazanma Süreci
Dil, bireyin zihninde oluşturduğu mesajı, doğal ve akıcı bir şekilde aktarabilmesi için temel bir iletişim aracıdır. Bu işlevin yerine getirilebilmesi için, bireyin ana dilinde yer alan seslerin özelliklerini, dizilimini ve işlevlerini ve işlevlerini kavraması gerekir. Çocuklar, çevrelerinde duydukları yetişkin dilini örnek alarak bu bilgileri zamanla edinirler. Ancak sesbilgisel edinim sürecinde, çocuklar algılama ve üretim arasındaki ilişkiyi kurmaya çalışırken, yetişkin dilini basitleştirme eğilimine girebilirler. Bu sistematik basitleştirmeler, sesbilgisel edinim stratejileri veya işlemleri olarak adlandırılır (Topbaş, 2011).
Örneğin, bazı çocuklar sözcüğün başında veya sonunda yer alan ünsüzleri düşürebilir (örneğin, “havuç” yerine “avuç” ya da “sabun” yerine “sabu”), hece yitimi yaşayabilirler (örneğin, “telefon” yerine “tefon”), seslerin yer değiştirmesi veya aktarımını gerçekleştirebilirler (örneğin, “şapka” yerine “şakpa”), önleştirme yapabilirler (örneğin, “git” yerine “dit”), duraklaştırma yaşayabilirler (örneğin, “fil” yerine “pil”) ya da seslerin ötümlü veya ötümsüz hale gelmesinde değişiklikler gözlemlenebilir (örneğin, “tak” yerine “dak”, “zil” yerine “sil”).
Bu basitleştirme stratejileri, çocuğun konuşmasının anlaşılırlığını olumsuz yönde etkileyebilir. Edinim yaşını aşan ve sistematik olarak hatalı üretilen bu sesbilgisel işlemler, sesbilgisel (fonolojik) bozukluk olarak tanımlanır. Böyle durumlarda, dil ve konuşma terapisi sürecine sesbilgisel farkındalık çalışmaları da dahil edilerek, çocuğun bu hatalı üretim alışkanlıklarını sonlandırmaya yönelik özel bir terapi programı uygulanır.
Detaylı bilgi ve bireysel değerlendirme için Dkt. Hamide Koska ile iletişime geçebilirsiniz.
Sesbilgisel (Fonolojik) Bozukluğu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Sesbilgisel (fonolojik) bozukluk nedir?
Sesbilgisel bozukluk, çocuğun edinim yaşını aşan ve sistematik olarak hatalı ürettiği konuşma seslerinin, dilin temel kurallarını olumsuz yönde etkileyerek anlaşılırlığı düşürmesi durumudur.
Çocuklar neden sesbilgisel işlemler uygular?
Çocuklar, dil edinim sürecinde çevrelerindeki yetişkin dilini örnek alırken, algılama ve üretim arasındaki ilişkiyi kurmaya çalışırlar. Bu süreçte, dili basitleştirme eğilimine girerek belirli sesleri değiştirebilir, eksik veya yer değiştirmiş şekilde üretebilirler.
Hangi örnekler sesbilgisel bozukluk belirtisi olabilir?
Örneğin, “havuç” yerine “avuç”, “telefon” yerine “tefon”, “şapka” yerine “şakpa”, “git” yerine “dit”, “fil” yerine “pil” gibi hatalı üretimler sesbilgisel bozukluk belirtileri arasında yer alır.
Sesbilgisel bozukluk nasıl değerlendirilir?
Çocuğun konuşması, edinim yaşına uygun olup olmadığı, hatalı üretimlerin sıklığı ve sistematikliği detaylı ölçme-değerlendirme araçları kullanılarak incelenir. Bu değerlendirme, çocuğun sesbilgisel kuralları ne ölçüde benimsediğini ortaya koyar.
Terapide hangi yöntemler kullanılır?
Sağlıklı İletişim, Güçlü Gelecek için Bizi Arayın!
Bize ulaşarak hizmetlerimiz hakkında detaylı bilgi alabilir, danışmanlık sürecinizi başlatabilir ve size en uygun terapi planını oluşturmak için randevu alabilirsiniz. Alanında uzman ekibimiz, sorularınızı yanıtlamak ve size en iyi hizmeti sunmak için burada